17.12.2018 r.

Recenzja wystawy Danki Jarzyńskiej "BALANSE"

 Galeria ZPAP Gdańsk ul Mariacka 46/47

Twórczość Danki Jarzyńskiej to manifestacja myślenia o człowieku, efekt refleksji nad toksyczną stroną współczesności.  Można odnieść wrażenie, że każda kolejna realizacja tej trójmiejskiej rzeźbiarki stanowi fragment niekończącej się opowieści o poszukiwaniu harmonii w świecie pełnym zewnętrznej presji i wymuszonych przez  rzeczywistość kompromisów. Wymiernym efektem tych często gorzkich diagnoz są prace niejednoznaczne w swojej wymowie, zachęcające odbiorców do rozmaitych interpretacji. Słowa Jean- Francoisa Lyotarda o "eksploracji niewypowiedzianego i niewidzialnego" do pewnego stopnia sygnalizują także kierunek twórczych poszukiwań gdańskiej artystki. Danka Jarzyńska odnalazła osobisty, autonomiczny obszar  w sztuce. Jej plastyczna aktywność stanowi pochodną wewnętrznej konieczności. W epoce hałaśliwej promocji działań efemerycznych i publicystycznych komunikatów, rozmaitych instalacji i ready mades, artystka pozostaje wierna   poszukiwaniom w obrębie tradycyjnego rzeźbiarskiego materiału. Fascynacja szlachetnymi środkami plastycznymi owocuje realizacjami w brązie, granicie, marmurze, drewnie a także w ceramice. Wybór tworzywa dającego poczucie niezniszczalności współgra z uniwersalną wymową zaprezentowanych w gdańskiej galerii ZPAP prac.

Wystawa zatytułowana "Balanse" opowiada o specyficznym miejscu rzeźby, gdzieś pomiędzy sięgającą wysokich sfer ideą a ciężką, stawiającą ciągły opór materią. Artystyczną aktywność Danki Jarzyńskiej można postrzegać jako złożoną strukturę, gdzie poszczególne elementy występują często w odmiennych konstelacjach , wzajemnie się przy tym przenikając i uzupełniając. Formalna asceza idzie tu w parze z potrzebą stworzenia wielowymiarowego , inspirującego do refleksji przekazu.  Wspólną cechą przedstawionych w Galerii ZPAP prac jest ich technologiczna perfekcja, która nie jest jednak tylko "sztuką dla sztuki". Artystka potrafi bowiem swobodnie wyważyć napięcie między estetyką a znaczeniem, oryginalnie łącząc wartości formalne z narracją. Danka Jarzyńska nigdy nie popada w rutynę, pozostawiając na każdej realizacji indywidualne piętno. W jej twórczych decyzjach dostrzec można głębszy stopień rzeźbiarskiego wtajemniczenia, świadomość sugestywnej siły syntezy. Ta absolwentka gdańskiej ASP w plastycznej formie potwierdza starą prawdę, że szept często przemawia dobitniej niż krzyk. Pomimo szerokiego spektrum inspiracji, od sztuki starożytnej po dokonania Jeana Arpa i Henry'ego Moora, plastyczna aktywność Danki Jarzyńskiej ma spójny i autonomiczny charakter. Warsztatowa biegłość pozwala artystce na sugestywną grę przeciwieństw i rozmaitość plastycznych fraz w obrębie zbudowanego na kontrastach   dialogu.  Dużą inwencją odznaczają się gry intrygujących zestawień aluminium z granitem, , brązu z filcem czy też zwracające szczególną uwagę "rozmowy" kamienia, dębu i brązu w pracy "Hommage a Constantin Brancusi".  Danka Jarzyńska umiejętnie wygrywa  napięcie pojawiające się na styku pojęć takich jak bierność-aktywność czy też samotność-wspólnota. Warto w tym miejscu przypomnieć słowa Krzysztofa Karaska: "Rzeźba zawieszona w płonącym bezczasie milczy to znaczy mówi, łączy poza słowami i stwarza porozumienia, które choć zadomowione w przestrzeni, wyjątkowo materialne są niedotykalne. Porozumienia na wąskiej ścieżce pomiędzy pamiętanym a doświadczonym, pomiędzy dociekliwością a rezygnacją". Można odnieść wrażenie, że na tej "wąskiej ścieżce" między abstrakcją a figuracyjnym minimalizmem, Danka Jarzyńska odnalazła idealną przestrzeń dla eksploracji tematów podstawowych takich jak ambiwalencja międzyludzkich relacji, wolność a nawet nieskończoność. Artystka tworzy integralny przekaz, pełna wiary w odbiorcę i jego zdolność do przeżycia stosownych emocji. Danka Jarzyńska akcentuje potrzebę artykułowania indywidualnej prawdy artystycznej i egzystencjalnej; prawdy, której nadaje charakter uniwersalnego przesłania.

Rafał Radwański